◄ بر اساس اصل ۴۴ قانون اساسی، تعاون یکی از بخش‌های اقتصاد کشور به شمار می‌رود که از مزایای این بخش می‌توان به ایجاد فرصت شغلی با کمترین آورده ؛ توزیع عادلانه منابع و برخورداری از حمایت‌های دولتی؛ تجمیع منابع برای بهره‌گیری در تولید و اشتغال؛ سازماندهی گروه‌های جوان و فارغ‌التحصیلان و استفاده از توانمندی‌های آنان؛ برخورداری از معافیت‌های بیمه ، مالیات و ... اشاره کرد.
با توجه به نقش مثبتی که تعاونی‌ها در اقتصاد برخی کشورها ایفا کرده بودند، بخش تعاون به عنوان راهکاری برای جمع‌آوری سرمایه‌های خرد و استفاده از آن در توسعه کشور به خصوص بخش کشاورزی بعد از پیروزی انقلاب اسلامی موردتوجه قرار گرفت.
در سال‌های اخیر نیز افزایش بیکاری فارغ‌التحصیلان از یک‌سو و شعارهای دولت درزمینهٔ توزیع ثروت و فقرزدایی از سویی دیگر شرایط را به‌گونه‌ای رقم زده تا این بخش موردتوجه مجدد مسئولان قرار گیرد.
روز سه‌شنبه 13 شهریورماه در کشورمان با عنوان تعاون نام‌گذاری شده است و به همین مناسبت در هفته پیشرو با نام‌گذاری هفته تعاون، شاهد پیش‌بینی برنامه‌های متفاوتی در این حوزه هستم.
فرارسیدن این هفته سبب شد تا در گفت‌وگو با مسلم خانی، مدیرکل دفتر ترویج، آموزش و تحقیقات تعاونی وزارت تعاون ، کار و رفاه اجتماعی به بررسی توصیه‌های کاربردی برای تأسیس و موفقیت تعاونی‌ها بپردازیم.
نسخه شفابخش کسب‌وکار تعاونی در شرایط کنونی کشور
مدیرکل دفتر ترویج، آموزش و تحقیقات تعاونی وزارت تعاون ، کار و رفاه اجتماعی در گفت‌وگو با بازار کار اشاره به اینکه خوشبختانه مجموعه اتفاق‌هایی که در حوزه اجتماعی و اقتصادی کشور روی‌داده نشان می‌دهد که الگوی کسب‌وکار تعاونی در شرایط کنونی می‌تواند یک نسخه شفابخش برای کشور باشد عنوان کرد: در شرایط فعلی با سرگردانی نقدینگی‌هایی که در جامعه وجود دارد و شاهد تأثیر آن بر بازار مسکن، ارز، خودرو و ... هستیم، لازم است تا مدل و الگویی برای مدیریت این نقدینگی در جامعه وجود داشته باشد که در همه دنیا تعاون یک الگوی سرآمد برای تجمیع و مدیریت سرمایه‌های کوچک یاد می‌شود.
وی بابیان اینکه در شرایط کنونی می‌توان از الگوی تعاونی برای مدیریت و هدایت سرمایه‌ها خود حداکثر استفاده را کرد افزود: همچنین در شرایطی که با تحریم‌ها مواجه هستیم و موضوع کمبود کالا و خدمات به عنوان یک چالش در کشور مطرح است، بازهم الگوی تعاون می‌تواند در تولید کالای ایرانی، توزیع آن‌ها، جلوگیری از رانت و فساد نقش داشته باشد و به عنوان الگویی برای فقرزدایی و اشتغال و کارآفرینی مورداستفاده قرار گیرد.
تعاونی، الگوی مناسبی برای استارت‌آپ‌ها است
خانی در ادامه این گفت‌وگو به بیان توصیه‌های کاربردی برای تأسیس و موفقیت در حوزه تعاون پرداخت و گفت: در ابتدا به کسانی که در حوزه کسب‌وکارهای نوپا و استارت آپ‌ها فعالیت دارند، اکیداً توصیه می‌کنم به سمت الگوی کسب‌وکار تعاونی برای رسمیت بخشیدن به کسب‌وکارشان روی آورند.
وی با اشاره به اینکه معمولاً در کسب‌وکارهای استارت آپی تعدادی جوان فارغ‌التحصیل دانشگاهی خوش‌فکر داریم که بر اساس یک ایده متفاوت آمده‌اند کارشان را شروع کرده‌اند گفت: مدیریت کسب‌وکارهای تعاونی یک تفاوت عمده با سایر کسب‌وکارهای دارد و آن این است که هر عضو برای مشارکت در آینده کسب‌وکار فارغ از میزان سرمایه و سهام دارای یک رأی است که این نوع مدل مشارکتی با شیوه استارت‌آپ‌ها همخوانی دارد و به همین دلیل به صاحبان این نوع کسب‌وکارها توصیه می‌کنم که اگر می‌خواهند در آینده کمتر دچار تنش شوند به سمت الگویی تعاونی روند.
گام به گام برای موفقیت در راه‌اندازی تعاونی
مدیرکل دفتر ترویج، آموزش و تحقیقات تعاونی وزارت تعاون ، کار و رفاه اجتماعی در ادامه با اشاره به اینکه برای عموم جوانان هم که می‌خواهند در حوزه کسب‌وکار فعالیت کنند و مدل کسب‌وکارشان را به سمت تعاونی سوق دهند چند توصیه دارم گفت: آن‌ها در گام اول باید یک ایده کسب‌وکار مناسب و متناسب با ظرفیت‌های انسانی و منابع محل زندگی‌شان شناسایی کنند.
وی بابیان اینکه گام اول برای ورود به دنیای کسب‌وکار داشتن ایده مناسب است افزود: آن‌ها ایده یابی را هم می‌توانند در قالب جلسات گروهی و توفان فکری انجام دهند.
خانی گام دوم پس از شناسایی ایده را تدوین طرح کسب‌وکار ذکر کرد و گفت: در طرح کسب‌وکار باید همه نکات برای تشکیل کسب‌وکار ، مدیریت و تأمین مالی ، بازار هدف، نقطه سربه‌سر و ... کشف و پیش‌بینی‌شده باشند.
مدیرکل دفتر ترویج، آموزش و تحقیقات تعاونی وزارت تعاون ، کار و رفاه اجتماعی بابیان اینکه نکته و گام سوم که اهمیت فراوانی دارد ، بخش تیم یابی و شناسایی افراد همگن با تخصص‌های مکمل است افزود: در تعاونی اگر این دو شرط را به صورت توامان نداشته باشیم، تیم از هم خواهد پاشید، زیرا اعضای تعاونی از یک‌طرف باید همگن و هم تخصص باشند و نکته دیگر تکامل تخصص‌هاست.
وی با اشاره به اینکه گام بعد برای کسب‌وکارهای تعاونی، اقدام برای حضور در خوشه‌ها و شبکه‌های کسب‌وکار است ادامه داد: زیرا یک تعاونی از کسب‌وکارهای نوپا شکل می‌گیرد، به همین دلیل باید عضوی از یک شبکه و خوشه کسب‌وکار شود تا از توانایی‌های آن شبکه و خوشه کسب‌وکار برای پایایی و مانایی خود استفاده کند.
همچنین حتماً توصیه اکید می‌شود که تعاونی‌ها از بستر وب و شبکه‌های اجتماعی و فضای مجازی برای معرفی محصولات و خدماتشان کمک بگیرند تا بتوانند فتح بازار را داشته باشند.
باید تعاون پذیری کسب‌وکارها در ایران را آزمون کنیم
خانی در ادامه این گفت‌وگو در پاسخ به این سؤال خبرنگار بازارکار که آیا اولویتی برای فعالیت در بخش تعاون وجود دارد؟ گفت: در این رابطه دو نظریه وجود دارد. یکی آنکه تعاون همانند لباسی است که ما می‌توانیم آن را بر تن هر کسب‌وکاری بپوشانیم که خیلی موافق این نظریه نیستم.
وی بابیان اینکه باور من بر این است که باید تعاون پذیری کسب‌وکارها در ایران را آزمون کنیم افزود: در همین راستا معاونت تعاون وزارت تعاون ، کار و رفاه اجتماعی درسال 97 ، طراحی و اجرای اطلس ملی کسب‌وکارهای تعاونی را در دستور کار خود قرار داده است.
خانی بابیان اینکه از طریق این اطلس شانس این را خواهیم داشت که دریابیم کسب‌وکارهای تعاونی در چه مشاغلی موفقیت بیشتری دارند افزود: هم‌اکنون بر اساس تجربه می‌گویم که در کسب‌وکارهای آموزشی، خدمات مدرسه‌ای، دانشگاهی و ... شانس موفقیت شرکت‌های تعاونی بالا است ؛ یا در روستاها و خدمات درمانی ، صنایع‌دستی و ... احتمال موفقیت، بیشتر است، اما همه این مواد باید با یک مطالعه علمی موردسنجش قرار گیرد.
اهمیت راه‌اندازی تعاونی‌های دانشجویی
مدیرکل دفتر ترویج، آموزش و تحقیقات تعاونی وزارت تعاون ، کار و رفاه اجتماعی در ادامه با پیشنهادی به خوانندگان بازارکار گفت: در حال حاضر در کشورمان تعاون در حدود 110 گرایش شغلی به صورت خاص واردشده است و همچنین 167 شرکت تعاونی دانش بنیان داریم و 530 تعاونی دیگر نیز متقاضی دانش بنیان شدن هستند. به همین دلیل دانش‌آموختگان بالاترین آمادگی را برای تشکیل شرکت تعاونی دارند، چون با کار تیمی و مباحثی از این دست آشنا هستند.
وی ادامه داد: هم‌اکنون تعداد زیادی از دانشجویان که مشغول کار پاره‌وقت هستند، می‌توانند با تشکیل تعاونی‌های دانشجویی نوعی تمرین ایجاد کسب‌وکار را انجام دهند و برای اتصال به بازارهای بیرونی بعد از فراغت از تحصیل آماده شوند.
برگزاری 290 دوره آموزشی برای تعاونی‌ها
مدیرکل دفتر ترویج، آموزش و تحقیقات تعاونی وزارت تعاون ، کار و رفاه اجتماعی در ادامه با اشاره به اینکه در حال حاضر بیش از 290 دوره آموزشی در حوزه‌های مدیریتی ، مهارتی، حقوقی و... به صورت رایگان برای همه تعاون گران برگزار می‌شود گفت:آن‌ها می‌توانند به صورت حضوری و مجازی در این دوره‌ها شرکت کنند.
خانی بابیان اینکه همه کسانی که تعاونی دارند و یا می‌خواهند تعاونی تشکیل دهند می‌توانند با مواجه به سامانه کارا بر ای گرفتن تسهیلات ارزان‌قیمت اقدام کنند ادامه داد: همچنین تعاونی‌ها بر اساس قانون مشمول معافیت و بخشودگی‌‌های مالیاتی هم می‌شوند.
تعاونی‌های برتر معرفی می‌شوند
شایان‌ذکر است که بر اساس اعلام مدیرکل دفتر ترویج، آموزش و تحقیقات تعاونی وزارت تعاون ، کار و رفاه اجتماعی، درسال جاری هفته تعاون از تاریخ 10 الی 16 شهریورماه برگزار می‌شود و در این هفته مجموعه از برنامه‌های گوناگون پیش‌بینی‌شده است که از مهم‌ترین برنامه‌ها برگزاری جشنواره تعاونی‌های برتر در روز 13 شهریورماه است که در آن 15 هزار و 330 تعاونی در آن شرکت کرده‌اند که حدود 15 تا 20 تعاون برتر انتخاب خواهند شد.
گفت و گو: امین بلند همت